Begroting SZW 2026: belangrijke maatregelen op salaris- en HR-gebied

In dit artikel:

Op Prinsjesdag publiceerde het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) de Begroting 2026 met een pakket maatregelen gericht op de arbeidsmarkt, arbeidsongeschiktheid, pensioen, arbeidsmigratie, koopkracht en kinderopvang. Het kabinet is sinds 2 juni 2025 demissionair, maar zet toch door met voorstellen om werk, bestaanszekerheid en de kwaliteit van werk te verbeteren.

Economische en sociale context
- De economie laat naar verwachting gematigde groei zien; lonen stijgen harder dan inflatie waardoor koopkracht voor veel huishoudens verbetert. Ondanks dalende armoede neemt het aandeel huishoudens met problematische schulden toe (8,9%).
- SZW wil eenvoudiger regels en proactieve dienstverlening om het niet-gebruik van regelingen terug te dringen en onzekerheid over terugvorderingen te verminderen.

Belangrijkste maatregelen voor salaris- en HR-gebied
Arbeidsvoorwaarden en -zekerheid
- Verhoging van de arbeidskorting om koopkracht van werkenden te ondersteunen.
- Het minimumjeugdloon gaat per 1 januari 2027 stapsgewijs omhoog voor 16–20‑jarigen, richting het reguliere minimumloon.
- Werkgevers krijgen vanaf 1 januari 2025 meer flexibiliteit door een lager WW-tarief bij overwerk voor werknemers met vaste contracten van gemiddeld >30 uur. Het verlofstelsel wordt vereenvoudigd.
- Het kabinet werkt aan het wetsvoorstel “Meer zekerheid flexwerkers” en aan VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden) om duidelijkheid te scheppen tussen werknemer en zelfstandige en schijnzelfstandigheid terug te dringen.
- Er komt een basisverzekering arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen (BAZ) om hun bestaanszekerheid te vergroten.

Arbeidsmigratie en uitzendsector
- Er komt meer focus op kwaliteit van werk en selectiever gebruik van arbeidsmigratie. Een toelatingsstelsel voor uitzendbureaus en andere uitleners wordt ingevoerd; ook wordt een sectoraal uitzendverbod verkend.

Ziekte en arbeidsongeschiktheid
- Het stelsel wordt vereenvoudigd met “praktisch beoordelen” en het advies van de bedrijfsarts als leidend bij toetsing van re-integratieverslagen. Daarnaast blijft aandacht voor een fundamentele stelselherziening (OCTAS-ideeën) en een Interdepartementaal Beleidsonderzoek WIA in het najaar van 2025.

Pensioenen
- Pensioentransitie gaat door; pensioenuitvoerders schakelen in 2026 verder over naar nieuwe regelingen. De regelgeving rond communicatie en participatie van deelnemers wordt aangescherpt; sectoren rapporteren halfjaarlijks. Het akkoord “Gezond naar het pensioen” bevat afspraken over duurzame inzetbaarheid.

Kinderopvang
- Overgang naar directe financiering: kinderopvangorganisaties vragen straks vergoedingen direct bij de overheid en ouders betalen een eigen bijdrage aan de opvanginstelling. Dit nieuwe stelsel moet in 2029 volledig werken; in 2026 komt een wetsvoorstel. Vergoedingspercentages worden de komende jaren stapsgewijs verhoogd zodat werkende ouders uiteindelijk het maximale percentage krijgen.

Arbeidsmarktinstrumenten en crisismaatregelen
- Wetsvoorstel verkorting maximale WW van 24 naar 18 maanden (activerend karakter).
- Noodwet Arbeidsvoorziening en een nieuw wetsvoorstel personeelsbehoud bij crisis moeten continuïteit van arbeid en behoud van vitale bedrijven en banen versterken. Werkgevers krijgen meer ruimte om intern personeel te herplaatsen en eerder duidelijkheid bij vervanging langdurig zieken.

Doelgroepenvoorzieningen en financiering
- Compensatieregeling voor transitievergoeding bij ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid wordt per 1 juli 2026 beperkt tot “kleine werkgevers” (definitie conform Wfsv).
- Het LIV is per 1 januari 2025 afgeschaft; LKV oudere werknemer werd verlaagd en wordt per 1 januari 2026 afgeschaft voor dienstbetrekkingen gestart vanaf 1 januari 2024. Tegelijk treden onderdelen van de Wet banenafspraak op 1 januari 2026 in werking die het LKV doelgroepbanenafspraak vereenvoudigen en het recht op LKV structureel maken.

Arbeidsomstandigheden
- Uitvoering van de Arbovisie 2040 met als doel nul doden en veel minder arbeidsongevallen; verbetering van RI&E’s en vermindering van regeldruk op arboregelgeving.

Tijdpad en vervolg
- Diverse wetsvoorstellen en herzieningen volgen in 2025–2026 (o.a. kinderopvangfinanciering, WIA-onderzoek, wetsvoorstellen flexwerk en crisisbehoud). Het kabinet benadrukt zorgvuldigheid in de uitvoering en monitoring, met halfjaarlijkse rapportageverplichtingen voor pensioenuitvoerders en continu overleg met sociale partners.

Kortom: de Begroting SZW 2026 zet in op vereenvoudiging van systemen, meer zekerheid en betere bescherming van kwetsbare groepen, versterking van de kwaliteit van werk en maatregelen om werkgevers en werknemers veerkrachtiger te maken bij economische schokken.