Compensatie voor pensioenschade door werkgever is recht op loon

In dit artikel:

De Belastingdienst (Kennisgroep loonheffing algemeen) geeft duidelijkheid over hoe compensatie voor pensioenschade in de loonsfeer fiscaal moet worden behandeld. Dit speelt in het kader van de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel (Wet toekomst pensioenen, Wtp), waarbij veel premieovereenkomsten met een leeftijdsafhankelijke staffel worden omgezet naar een vlakke premie. Daardoor dalen de inlegbedragen voor oudere werknemers en stijgen ze voor jongeren, wat voor sommige groepen nadeel kan opleveren.

De Wtp verlangt dat nadelige effecten van de transitie adequaat en kostenneutraal worden gecompenseerd. Hoewel de Pensioenwet regels bevat voor compensatie binnen de pensioensfeer, staat de wet ook toe dat werkgevers ervoor kiezen compensatie buiten de pensioensfeer te regelen — bijvoorbeeld via loonbetalingen — waarvoor geen specifieke pensioenregels gelden.

In het door de Kennisgroep behandelde voorbeeld belooft een werkgever aan een 40‑jarige werknemer een vergoeding van €500 per maand vanaf zijn 50e tot aan pensionering, met verval van die afspraak bij vertrek of overlijden vóór 50 jaar. Omdat de vergoeding pas verschuldigd wordt als de werknemer op dat latere moment nog in dienst is, ontstaat geen onvoorwaardelijk toekenning van loon.

Juridisch onderscheidt de Belastingdienst tussen “loon in de vorm van een recht” (onvoorwaardelijk en daarmee doorgaans eerder belast) en een “recht op loon” (een vorderingsrecht dat pas ontstaat als aan voorwaarden is voldaan). In dit geval kwalificeert de vergoeding als een recht op loon.

Het fiscale gevolg is dat het genietingsmoment samenvalt met het moment van uitbetaling; de loonheffingen zijn verschuldigd zodra de vergoeding aan de werknemer wordt betaald (conform artikel 13a, eerste lid, Wet LB 1964). Had er sprake geweest van een onvoorwaardelijk recht, dan zou de heffing mogelijk eerder aan de orde zijn geweest.

Werkgevers die compensatie buiten de pensioensfeer willen regelen, moeten hiermee dus rekening houden: de timing en de voorwaarden van toekenning bepalen wanneer loonheffing ontstaat. Voor werkgevers en werknemers kan het nuttig zijn om bij het opzetten van zulke regelingen fiscaal-juridisch advies in te winnen, zodat zowel compensatiedoel als belastingeffecten helder en afgestemd zijn.