Schijnconstructies bij gemeenten via zzp-opdrachten: hoe zit het?
In dit artikel:
Minister Paul van SZW heeft Kamerantwoord gegeven over de risico’s van schijnzelfstandigheid bij gemeenten die zzp’ers inhuren. Hij benadrukt dat zowel private organisaties als (decentrale) overheden zelf moeten beoordelen of een functie juridisch door een zelfstandige uitgevoerd kan worden; dat hangt af van de feitelijke inrichting van de samenwerking, iets dat de Hoge Raad ook bevestigde in de Uber-zaken. Een vacaturetekst alleen is onvoldoende om schijnzelfstandigheid vast te stellen: cruciaal is hoe de relatie in de praktijk wordt ingevuld en of die over tijd verandert.
Wanneer een opdracht exact hetzelfde wordt ingevuld voor een werknemer en een zelfstandige, verhoogt dat duidelijk het risico op schijnzelfstandigheid. In gevallen waar blijkt dat de werkzaamheden in feite een dienstverband betreffen, moet de overheidsorganisatie een arbeidsovereenkomst aanbieden of de samenwerking beëindigen. Bij twijfel worden maatregelen zoals andere vormgeving van de samenwerking en frequente evaluatie aanbevolen.
De opheffing van het handhavingsmoratorium heeft de wettelijke kwalificatie niet veranderd; organisaties moesten en moeten zich aan bestaande wet- en regelgeving houden. Het kabinet wil dat de Rijksoverheid het goede voorbeeld geeft en streeft naar uitbanning van (potentieel) schijnzelfstandigen binnen de Rijksoverheid uiterlijk 1 januari 2026, zonder zzp’ers onterecht uit te sluiten van opdrachten.
Ter versterking van bewustzijn en handelingsperspectief loopt van 24 november tot 21 december de publiekscampagne “ZZP ja of nee”. Ministerie SZW en Belastingdienst blijven voorlichting geven en vullen het platform hetjuistecontract.nl met praktijkvoorbeelden aan. Decentrale overheden bepalen zelf hun personeels- en inhuurbeleid; er is geen centrale registratie van hoe gemeenten de risico’s beheersen. De VNG biedt wel een handreiking over flexibele arbeidsinzet.
De Belastingdienst handhaaft risicogericht en zal in 2026 extra toezicht op overheidsorganisaties leggen; dit is verwerkt in het handhavingsplan arbeidsrelaties 2026. Het kabinet kiest voor een driedelige aanpak: gelijker speelveld tussen contractvormen, meer duidelijkheid over wanneer iemand werknemer of zelfstandige is, en verbetering van handhaving.