Werken met en als zelfstandige - voortgangsbrief december 2025
In dit artikel:
Minister Paul van SZW en staatssecretaris Heijnen (Financiën) informeerden in een voortgangsbrief over maatregelen tegen schijnzelfstandigheid en over plannen om zelfstandigen meer zekerheid te geven. Het kabinet volgt drie hoofdlijnen: 1) meer gelijkheid tussen contractvormen, 2) meer helderheid wanneer iemand werknemer of zelfstandige is, en 3) scherpere handhaving van schijnzelfstandigheid.
Om het speelveld te verkleinen komen zowel sociale als fiscale ingrepen. Sociaal: een verplichte basisverzekering tegen inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen (Wet Basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen) ligt bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Fiscaal: de zelfstandigenaftrek wordt versneld afgebouwd, de fiscale oudedagsreserve (FOR) wordt uitgefaseerd, de fiscale mogelijkheden voor privépensioenopbouw worden verruimd en de MKB-winstvrijstelling wordt verlaagd (13,31% in 2024, 12,7% in 2025). Deze stappen moeten zelfstandigen onderling en ten opzichte van werknemers meer gelijk behandelen.
Het wetsvoorstel Vbar (verankering van indicaties voor arbeidsrelaties) introduceert twee centrale beoordelingscriteria—werkinhoud/organisatorische sturing en werken voor eigen rekening & risico—en een rechtsvermoeden van een arbeidsovereenkomst gekoppeld aan een uurtarief. De Vbar is op 7 juli 2025 naar de Tweede Kamer gestuurd; de Kamer leverde op 8 oktober 2025 inbreng. De bijbehorende AMvB-consultatie liep af op 13 oktober. Het kabinet staat ook positief tegenover een initiatiefwetsvoorstel uit de Kamer dat hetzelfde doel nastreeft, maar merkt dat dat voorstel nog in een ander stadium verkeert en uitvoeringsgevolgen eerst moeten worden uitgewerkt.
Handhaving is aangescherpt: sinds 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst volledig op schijnzelfstandigheid, maar voor 2025 geldt op verzoek van de Tweede Kamer een “zachte landing”. Dat betekent dat toezicht in principe start met een bedrijfsbezoek waarin sprake kan zijn van voorlichting zonder directe controle en dat in 2025 geen boetes worden opgelegd aan opdrachtgever of opdrachtnemer. Wel kan de Belastingdienst bij een boekenonderzoek correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen loonheffingen opleggen, met terugwerkende kracht tot 1 januari 2025; bij kwaadwillendheid of het negeren van een eerdere aanwijzing kan tot vijf jaar terug worden gehandhaafd. De zachte landing vervalt per 1 januari 2026: dan worden boetes en de reguliere onderzoeksaanpak weer mogelijk.
Het kabinet benadrukt dat aanpak van schijnzelfstandigheid verder reikt dan het tegengaan van uitbuiting: het gaat om het zorgen dat werk op het juiste contract met bijbehorende rechten en plichten plaatsvindt. De gebruiksfrequentie van de webmodule nam af in de periode januari–juli 2025; mogelijk gebruikten mensen de module juist meer eind 2024, toen het handhavingsmoratorium afliep. Tot slot onderzoekt het kabinet aanvullende maatregelen om ondernemerschap te stimuleren en het Nederlandse ondernemersklimaat te versterken, terwijl aandacht voor correcte kwalificatie van arbeidsrelaties blijft.